Centrum jako miejsce
Centrum Diagnozy Ucznia Zdolnego to miejsce na mapie Lublina, w którym udzielimy bezpośredniego wsparcia doradczo-konsultacyjnego: uczniom zdolnym, rodzicom, nauczycielom oraz specjalistom pracującym bądź zainteresowanych pracą z uczniami ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, jakimi są osoby zdolne.
Z oferty Centrum Diagnozy Ucznia Zdolnego (CDUZ) będą mogli skorzystać uczniowie zdolni z województwa lubelskiego, ze szczególnym uwzględnieniem uczniów szkół z obszarów wiejskich, którzy pozytywnie przejdą etap rekrutacji. Wsparcie jest dostosowane do uczniów zdolnych w 3 grupach wiekowych: 9-11 lat, 12-15 lat oraz 16-19 lat.
Lokal, w którym funkcjonuje CDUZ będzie dostępny dla zrekrutowanych uczniów po wcześniejszym umówieniu terminu zajęć z ekspertem udzielającym wsparcia doradczo-konsultacyjnego. CDUZ mieści się w pokoju 3.02 na III piętrze w Lubelskim Domu Technika NOT w Lublinie przy ul. Marii Curie-Skłodowskiej 3. Budynek oraz lokal są dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami.
Na każdym etapie pracy z uczniem zdolnym objętym wsparciem Centrum Diagnozy Ucznia Zdolnego, rodzice/opiekunowie będą mogli skorzystać ze usług doradczo-konsultacyjnych, świadczonych przez specjalistę, który pracuje z ich dzieckiem bądź specjalizuje się w zagadnieniu zgłaszanym przez rodzica.
Centrum jako pakiet usług
W CDUZ tworzymy podstawy wystandaryzowanego postępowania diagnostycznego służącego wszystkim stronom i podmiotom zaangażowanym w proces wspierania rozwoju dziecka zdolnego. Nasze rozwiązania opieramy na zweryfikowanej i spójnej koncepcji naukowej zdolności, porządkującej wielość terminów, perspektyw i działań.
Uczniowie zdolni wymagają nie tylko wsparcia poznawczego tak, aby optymalnie zaspokajać ponadprzeciętne potrzeby wiedzotwórcze, ale również wsparcia emocjonalno-społecznego i dotyczącego wspierania struktury osobowości – stabilny obraz siebie, adekwatna samowiedza i samoocena. Optymalizacja tego procesu wymaga rzetelnej i kompleksowej diagnozy, którą świadczymy w ramach działalności CDUZ.
Diagnoza psychologiczno-pedagogiczna ucznia zdolnego obejmuje 2 ujęcia: odniesienie do analizy interindywidualnej (poziom zgodności wyników z normami) oraz intraindywidualnej (poziom zgodności z indywidualnym standardem wykonania/kompetencji). Pozwoli to na rzetelną ocenę zasobów ucznia zdolnego, w tym również potencjalnych deficytów (słabszych stron), a ponadto umożliwi zmapowanie najmocniejszych stron – „katalizatorów” rozwoju talentów. Badania psychologiczne wyraźnie pokazują na konieczność włączenia podejścia intraindywidualnego w diagnozie uczniów zdolnych.
W ramach działalności CDUZ opracujemy model teoretyczny diagnozy psychologiczno-pedagogicznej ucznia zdolnego pod nazwą Kompleksowa Ocena Potencjału Ucznia Zdolnego – KOPUZ.
W KOPUZ uwzględniamy rodzaje czynników: (I) aktualne zasoby (poznawcze, emocjonalno-społeczne, osobowościowe; struktury czynnikowe wybranych uzdolnień, w tym uzdolnień językowych); (II) predyktory interpersonalne – czynniki kontekstowe (wsparcie rodziny, klimat szkolny, relacje rówieśnicze) – z uwzględnieniem koncepcji autodeterminacji SDT (teoria autorstwa Edwarda L. Deciego i Richarda M. Ryana), czyli poziomu zaspokajania 3 potrzeb: przynależności, kompetencji i autonomii oraz (III) kryteria uzdolnień, a więc przejawy rozwoju uzdolnień i ich transformacji w talenty.
W oparciu o KOPUZ zostaną dobrane lub wypracowane narzędzia diagnostyczne. W CDUZ dysponujemy standaryzowanymi narzędziami, pakietami testowymi, jak również wypracowanymi narzędziami diagnostycznymi, zgodnymi ze standardami metodologicznymi w naukach społecznych, które mają służyć identyfikacji poziomu zachowań znamionujących określony typ uzdolnień.
Efektem zastosowania narzędzi i krytycznej syntezy zebranych danych o uczniu zdolnym będzie opracowanie indywidualnego profilu funkcjonalny (IPF) ucznia zdolnego, jako wyniku zastosowania KOPUZ. W procesie diagnozy uwzględnione będą informacje na temat funkcjonowania ucznia zdolnego, pochodzące od rodziców/opiekunów oraz nauczycieli.
IPF ucznia zdolnego będzie szczegółowo omówiony w czasie spotkań konsultacyjnych z rodzicami/opiekunami bądź nauczycielami (za zgodą rodziców/opiekunów prawnych).
Indywidualny profil funkcjonalny (ocena funkcjonalna) to określenie poziomu rozwoju poszczególnych wymiarów (obszarów) zdefiniowanych w KOPUZ danego ucznia. Na podstawie IPF eksperci opracują plan wsparcia i rozwoju ucznia zdolnego. Plan ten będzie aktualizowany po roku od pierwszej diagnozy poprzez ponowną ocenę zasobów ucznia zdolnego w aspektach, które wymagały poprawy bądź wsparcia. Rekomendowane będą konkretne instrumenty oddziaływań edukacyjno-specjalistycznych, takie jak: indywidualne wsparcie doradczo-mentoringowe (w wymiarze 5 godzin przypadających na 1 ucznia) udzielane przez naszych ekspertów z obszaru psychologii oraz pedagogiki zdolności; webinaria, których tematyka będzie dopasowana do zgłaszanych potrzeb (np. z zakresu zarządzania czasem, problemu presji środowiska i sposobów radzenia sobie z nią, radzenia sobie z wielością zainteresowań); jak również zalecenia dotyczące skorzystania z mapy zasobów metodycznych (aplikacje, scenariusze, publikacje, e-zasoby) i instytucjonalnych (instytucje kultury, nauki, organizacje samorządowe, NGO) możliwych do wykorzystania w procesie wspierania rozwoju ucznia zdolnego.
Jako CDUZ zorganizujemy również dodatkowe działania rozwojowe dla uczniów zdolnych objętych wsparciem Centrum, ale również dla szerszego grona odbiorców oraz osób wspomagających rozwój osób zdolnych: rodziców, nauczycieli, specjalistów. Wśród tego typu wydarzeń znajdą się:
- konferencje tematyczne – spotkania w województwie lubelskim bądź mazowieckim z wybitnymi osobistościami w formule paneli tematycznych, podczas których środowisko szkolne zapozna się z tematyką ucznia zdolnego, jako ucznia ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, m.in. poprzez omówienie i dyskusję o ścieżkach karier zaproszonych gości;
- videopodcasty – nagranie 10 podcastów promujących psychobiografie wybitnie zdolnych osób, poprzez które zaprezentujemy różnorodne ścieżki rozwojowe osób zdolnych i mechanizmy radzenia sobie z pokonywaniem trudności;
- wsparcie metodyczne, doradcze i szkoleniowe dla nauczycieli oraz pracowników poradni psychologiczno-pedagogicznych – szkolenia dla nauczycieli, które będą dotyczyły tematów np.: jak prowadzić uczniów zdolnych, wybrane problemy uczniów zdolnych, które wpływają na obniżenie osiągnięć), opracowanie 20 innowacyjnych scenariuszy zajęć, które powstaną dzięki współpracy metodyków oraz psychologów bądź pedagogów (z zakresu języka polskiego, historii, STEM, edukacji wczesnoszkolnej – dla uczniów klas III), działania wdrażające Kompleksową Ocenę Potencjału Ucznia Zdolnego do funkcjonowania poradni psychologiczno-pedagogicznych (PPP) poprzez przygotowanie materiałów dla PPP i specjalistów szkolnych w formie szkoleń on-line oraz mentoringu.
Wszystkie zaplanowane działania mogą odbywać się w formie stacjonarnej, zdalnej lub hybrydowej. Wybór formy spotkania będzie uwzględniał potrzeby i oczekiwania osób objętych wsparciem, przy zastosowaniu wymogów metodycznych przeprowadzanej diagnozy bądź udzielanego wsparcia.